Геометр бол Египет, Месопотамиас
хэдэн мянган жилийн өмнө үүссэн огторгуй дахь дүрсийн хэмжээ, хэлбэр, байрлалыг
судалдаг математикийн салбар юм. Тухайн үед хүмүүс газрын судалгаа, барилга
байгууламж барих, хадгалах савны хэмжилт хийхдээ эдгээр ойлголтуудыг ашигладаг
байсан. "Геометр" гэдэг үг нь "Дэлхий", "хэмжих"
гэсэн грек үгнээс гаралтай.
Геометр нь бидний эргэн тойрон
дахь дүрсүүдийн шинж чанар, холбоо хамаарлыг авч үздэг бөгөөд архитектор,
инженерүүд байшин, гүүр барихад, одон орон судлаачид оддын байрлалыг
тооцоолоход мөн зураачид, видео тоглоомын дизайнерууд хүртэл геометрийг
ашигладаг. Геометрийн хамгийн үндсэн элемент бол цэг гэж нэрлэгддэг огторгуй
дахь цэг юм. Холбогдсон цэгүүд нь шугам үүсгэх ба огтлолцсон шугамууд нь өнцөг
үүсгэдэг. Гурав ба түүнээс дээш шугамуудыг холбосон нь гурвалжин, дөрвөлжин гэх
мэт олон өнцөгт дүрсийг үүсгэнэ. Эдгээр болон бусад хавтгай хэлбэрүүд нь зөвхөн
хоёр хэмжээстэй байдаг (урт ба өргөн). Куб, бөмбөрцөг гэх мэт дүрс, биетүүд нь
гурван хэмжээст огторгуйд оршино. Геометр нь хүмүүст 2-D болон 3-D орон зайд
дүрсийг хэмжих, дүн шинжилгээ хийх, харьцуулах боломжийг олгож байна.
Геометрийн тоонуудын талаар
дүгнэлт хийхэд хэрэгтэй нэг хэрэглүүр бол математикийн баталгаа юм. Баталгаа
гэдэг нь математикийн зарим нотолгоо үнэн гэдгийг харуулах арга юм. Энэ нь
аксиом эсвэл постулат гэж нэрлэгддэг мэдэгдэж буй үнэнээс эхэлдэг. Жишээлбэл,
бүх тэгш өнцөг нь 90 градус байна. Мөн дурын хоёр цэгийн хооронд шулуун шугам
зурж болно. Эдгээр нь тодорхой үнэн бөгөөд үүнийг нотлох шаардлагагүй байдаг.
Гэхдээ эдгээр баримтуудыг ашиглан шинэ үнэнийг батлахын тулд хэд хэдэн логик
математик баталгаа үүсгэх боломжтой. Теорем бол нотлогдож болох тодорхойлолтууд
юм. Магадгүй хамгийн алдартай нь Пифагорын теорем юм. Энэхүү теорем нь тэгш
өнцгийг агуулсан гурвалжны хамгийн урт талын уртыг хэрхэн олохыг заадаг.
Эх
сурвалж: https://www.snexplores.org/article/scientists-say-geometry
Мэдээ
бэлтгэсэн: Математикийн салбарын ЭША, Ш.Идэрбаяр
/Магистр/