Зургийн файлын формат нь дижитал зургийг зохион байгуулах, хадгалах стандартчилагдсан хэрэгсэл юм. Зургийн файлын формат нь өгөгдлийг нягтруулаагүй формат, нягтруулсан формат (алдагдалгүй, алдагдах боломжтой) эсвэл вектор форматаар хадгалах боломжтой. Зургийн файлууд нь эдгээр форматын аль нэгэнд дижитал өгөгдлүүдээс бүрдэх бөгөөд ингэснээр өгөгдлийг компьютерийн дэлгэц эсвэл хэвлэгч дээр ашиглахаар тохируулж болно. Файлын форматад агуулагдах мэдээлэл, төрлөөс хамаарч хэрэглээ нь өөрчлөгддөг. Зургийн төхөөрөмж нь файлыг RAW хэлбэрээр бүртгэж, нягтруулан стандартчилагдсан форматад хөрвүүлдэг. Хамгийн түгээмэл хэрэглэгддэг форматууд дээр жишээ аван дэлгэрэнгүй тайлбарлая.
RAW
RAW бол анхан шатны зургийн өгөгдлийг хадгалдаг
хамгийн энгийн файлын хэлбэр бөгөөд үүнийг заримдаа боловсруулаагүй формат гэж
нэрлэдэг; динамик дата нь ийм файлд хадгалагдадгүй. Зургийн хэмжээ гэх мэт
динамик өгөгдөл хадгалагдадгүй тул хэрэглэгч RAW файлыг нээхэд тухайн файлын
хэмжээг оруулна. RAW файлыг нээхэд програм нь файлын хэмжээсийг таамаглаж, өмнө
нь ашигласан утгыг ашигладаг. Программыг буруу хэмжихээс
урьдчилан сэргийлэхийн тулд зургийн хэмжээсийг файлын нэрийн хэсэг болгон
ашиглаж болдог, жишээ нь rgb100x75.raw, файлын нэр нь 100 пикселийн
өргөн, 75 пикселийн өндөртэй гэх мэт.
JPEG
JPEG (Joint Photographic Experts Group) нь олон улсын нягтруулах
стандартыг бий болгоход зориулагдсан шинжээчдийн комисс юм. Тэд 1994 онд ISO
10918-1 гэрчилгээг хүртсэн.
Бидний ашигладаг JPEG файлын формат нь зураг авахад өргөн хэрэглэгддэг стандарт бөгөөд алдагдалтай нягтруулах аргачлал юм. Бараг бүх дижитал
камер нь JPEG / JFIF форматаар зургийг
хадгалдаг. Улаан, ногоон, цэнхэр тус бүрдээ 8 битийн саарал өнгийн дүрсүүд
болон 24 битийн өнгөт дүрсүүдийг
хадгална.
Давуу тал:
Сул тал:
JPEG2000
JPEG2000 нь албан ёсоор "ISO
15444" нэртэй бөгөөд JPEG-ийн хамтарсан гэрэл зургийн мэргэжилтнүүдийн
бүлэгээс 2000 оны 3-р сард
байгуулсан. JPEG2000-ийн нягтруулалтын төвшин JPEG-ээс 30% -иар илүү бөгөөд алдагдалгүй,
алдагдалтай нягтруулалтыг
хоёуланг нь дэмждэг (JPEG нь алдагдсан нягтруулалтыг л дэмждэг). Нэмж дурдахад, JPEG2000 нь хэсэгчлэн ажиллах, зурган дээрх тодорхой талбарыг нягтруулах, задлах боломжийг олгодог. Гэсэн
хэдий ч одоогоор JPEG2000-ийг дэмждэг программууд түгээмэл биш бөгөөд LuraTech-ийн хөгжүүлсэн программ хангамж нь энэхүү форматад илүү
тохиромжтой байдаг. Энэ форматыг одоогоор мэргэжлийн
киноны засварт түгээмэл ашиглаж байна.
TIFF
TIFF-ийн (Tag Image File Format) анхны хувилбарыг 1986 онд ALDUS компани бүтээсэн. TIFF файлыг засварлах
явцад зургийн мэдээлэл алдагдадгүй
тул ихэнх программ хангамжид ашигладаг. TIFF файлын формат нь
зөвхөн хар, цагаан, RGB өнгөнүүдийг дэмжихээс гадна CMYK-ийн мэргэжлийн загваруудыг, түүний дотор
шугаман зургийг нягтруулах
функц LZW (Lempel-Ziv-Welch Encoding), мөн хувьсах урттай кодчиллын аргуудыг
ашигладаг бөгөөд файлын хэмжээ
багассан ч зургийн чанарт өөрчлөлт ордоггүй. TIFF файлууд нь ихэвчлэн
JPEG эсвэл GIF файлуудаас том хэмжээтэй
байдаг. TIFF файлууд илүү их хадгалах зай эзэлдэг боловч зураг нь
гажуудалгүй бөгөөд анхны обьектийн дүр төрхтэй хамгийн ойр байдаг. Тиймээс ч TIFF нь дижитал архивын
чухал формат юм.
Давуу тал:
Сул тал:
GIF
GIF (Graphics Interchange Format) нь вэб хуудсын орчинд ихэвчлэн ашиглагддаг
зургийн файлын хэлбэр юм. Энэ нь индексийн өнгийг ашиглан өгөгдлийг нягтруулж авдаг бөгөөд хөдөлгөөнт
дүрсийг бий болгоход ашигладаг. GIF формат нь 8 битийн өнгө
ашигладаг бөгөөд хэвлэх үед өнгө
нь алдагддаг.
Давуу тал:
Сул тал:
BMP
BMP (Bitmap) нь Microsoft Windows-ийн ашигладаг үндсэн зургийн формат юм. BMP
нь хэвлэлтийн орчинг буюу CMYK-ийг дэмждэггүй. Мөн зургийн эх форматад
ашигладаг.
PNG
PNG (Portable Network Graphics)
нь харьцангуй шинэ файлын формат бөгөөд үүнийг W3C-аас вэб орчинд зориулан бүтээсэн. Үүний гол давуу тал нь долгионыг ашиглан
алдагдалгүй нягтруулалтыг олж
авах, ил тод дүрсийг дэмжих явдал юм. Гэсэн хэдий ч одоогоор ихэнх программууд энэ файлын форматыг дэмждэггүй тул нийцтэй байдал нь
асуудалтай хэвээр байна.
Давуу тал:
Сул тал:
Файлын формат |
Файлын төрөл |
Өнгөний модел |
Нягтруулалт |
Тодорхойлолт |
RAW |
Битээр
илэрхийлэгдсэн |
Бүрэн
өнгө |
Алдагдалгүй |
Файлын хэмжээ
их |
JPEG |
Битээр илэрхийлэгдсэн |
Бүрэн өнгө |
Алдагдалтай |
Файлын хэмжээ бага, Small
file size, гэвч зургийн хэлбэр
бага зэрэг алдагддаг |
JPEG2000 |
Битээр
илэрхийлэгдсэн |
Бүрэн
өнгө |
Алдагдалгүй эсвэл Алдагдалтай |
Өөр өөр
төрлийн шүүлтүүрээр алдагдалтай эсвэл алдагдалгүй нягтруулах боломжтой, сарнилыг засах боломжтой |
TIFF |
Битээр илэрхийлэгдсэн |
Бүрэн өнгө |
Алдагдалгүй |
Хэвлэлтэд тохиромжтой |
GIF |
Битээр
илэрхийлэгдсэн |
256 өнгө |
|
Тунгалаг
өнгө болон хөдөлгөөнт зургийг дэмждэг |
BMP |
Битээр илэрхийлэгдсэн |
Бүрэн өнгө |
|
Windows үйлдлийн системийн
стандарт зургийн формат, Эх зургийн формат |
PNG |
Битээр
илэрхийлэгдсэн |
Full color |
|
Тунгалаг
өнгийг дэмждэг, хөдөлгөөнт зургийг дэмждэггүй. |
Хүснэгт 1. Файлын форматыг үзүүлэлтээр харьцуулсан байдал
Мэдээ бэлтгэсэн: Мэдээллийн технологийн салбарын ЭША Э.Батзаяа
Эх сурвалж: 1. Digitization Procedures Guideline: Color Management (Pei-Ying
Li, Ya-Ping Wang, Lang-Hsuan Kao)
2. https://en.wikipedia.org/wiki/Image_file_formats
3. https://1stwebdesigner.com/image-file-types/